Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Podział takiego majątku wspólnego możliwy jest tylko po ustaniu wspólności majątkowej. Ma to miejsce w przypadku rozwodu czy separacji a w trakcie trwania małżeństwa, po zawarciu umowy majątkowej małżeńskiej, wprowadzającej rozdzielność majątkową.
Podział majątku dorobkowego podczas trwania związku małżeńskiego bądź po rozwodzie można dokonać za pośrednictwem sądu lub umowy między stronami.
Jeżeli w skład dorobku wspólnego wchodzą tylko ruchomości, umowa o podziale majątku może zostać zawarta w formie pisemnej, natomiast gdy w skład majątku wspólnego wchodzą nieruchomości, umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Umowny podział majątku dorobkowego może dotyczyć całego majątku wspólnego lub jego części.
Warto mieć na uwadze, iż umowa podziału majątku wspólnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ani podatkiem od spadku i darowizn.